Ik heb altijd vertrouwd op het gezonde verstand en het feit dat iedereen ten diepste iets positiefs wil maken van zijn leven. Als hij maar voldoende ‘weet’ en zich gezien weet door zijn naasten. Mijn overtuigingen staan onder druk.
In mijn werkgebied van landbouw en voeding heb ik ondervonden hoe makkelijk het gezamenlijke belang en het collectieve weten (wat voor iedereen op lange termijn het beste is) gepasseerd wordt door het korte termijn belang (wat mij persoonlijk nu het beste uitkomt). Het gezonde verstand en het weten van het individu stelt zich maar al te makkelijk ten dienste van begeerte, jaloezie, trots en onwetendheid. Omdat de buurman een grotere auto heeft, wordt dat het projectiepunt van verlangen. Omdat je ziet dat je niet vooruit komt op de sociale ladder van rijkdom projecteer je je onvrede daarover op nieuwkomers die wel succesvol zijn. Omdat je jezelf ongelukkig en eenzaam voelt, eet je je ziek aan de verslavende misleidingen van de vullingsindustrie en word je chronisch afhankelijk van de poeiers en pillen van mister Big Pharma. En natuurlijk wil je anders, maar je ziet geen uitweg en van binnen stapelt de onvrede zich op. Je haat jezelf voor al die onmacht en je geeft anderen de schuld: het systeem, de politiek, iemand die verkeerd kijkt, je partner of juist het ontbreken van een partner. De onvrede klontert samen tot groepen die erkenning zoeken voor hun frustraties en er geen probleem mee hebben om een zondebok aan te wijzen.
En zeg eerlijk, het is makkelijker om een ander de schuld te geven dan zelf het beginpunt van verandering te zijn. Je hebt geen idee waar het beginpunt van de onontwarbare kluwen ligt en je wilt het niet meer weten.
De toenemende protestbewegingen baren grote zorgen. Ja, leraren, verplegers en politieagenten krijgen te weinig waardering door jarenlange bezuinigingen. Ja, boeren zijn de dupe van lage prijzen voor hun producten. Ja, er zijn groepen die terecht een geel hesje aantrekken als protest tegen sociale ongelijkheid. Ja, het is terecht dat de donkere voetballers en hun kleurgenoten in de samenleving de subtiele vormen van racisme niet meer pikken.Ja, de jeugd heeft volkomen gelijk dat ze de OK-boomers ter verantwoording roepen voor het klimaatdebacle. Maar waar leidt alle commotie en opwinding toe? Tot nog meer commotie en opwinding. En stijgende temperaturen die de gemoederen nog verder verhitten. Exit gezond verstand. De opwinding is doel op zich geworden en ontneemt het zicht op de onderliggende oorzaken. Een kakofonie van gekrakeel, die dagelijks aanzwelt in en op de (sociale) media.
Op dit punt mengt mijn vrouw zich in het debat. Ze brengt het Stoa begrip Amor fati in, letterlijk: liefde voor het lot. Een hond die met een touw vastzit aan een langzaam voortrijdende kar kan twee dingen doen: zich verzetten en in ademnood geraken of volgen en er het beste maken. Wat ons in ons leven overkomt verschilt niet zoveel van dit hondse lot. Ik vraag haar waarom ze dit nu inbrengt. ‘Nou ja, je zei ‘exit gezond verstand’. Normaal gesproken zou ik me verzetten en opgewonden tegenspartelen, maar misschien is het beter om ons lot te aanvaarden, er met gezond verstand naar kijken en te doen wat helpt in de gegeven situatie. Opwinding, moord en brand schreeuwen, het voelt misschien wel even lekker, maar het lost in de regel niet zoveel op.’
Goed, point taken. Er gaat geen dag voorbij zonder dat ik mij opwind over de aanzwellende leugenfabriek in politiek, voedingsland, zwarte piet racisme en het klimaatdebat. Cool down. Terug naar het gezonde verstand. Wordt snel vervolgd.
bavovandenidsert.com 